ކައުކުރެއްވި ރަސޫލާ ﷺ އާދަފުޅަކަށް ހެއްދެވީ އެރަށެއްގެ މޫސުމީ މޭވާ ކެއުއްވުމެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު އެއިން ކެއުއްވުމަށް ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. އިބްނުލް ޤައްޔިމް ވަރަށް ރީތިކޮށް ކިޔައިދެއްވާފައިވާފައިވާ ގޮތުގައި މި އާދަފުޅަކީ ޞިއްޙަތު ދެމެހެއްޓުމާއި ބޭސްފަރުވާއަށް ބޭނުންވާ މިންވަރު މަދުކުރުމުގެ އެންމެ މޮޅު ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ގޮތެވެ. މާތްﷲ، އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ދެއްވާފައިވާ ތަނަވަސްކަމުން، ކޮންމެ ބިމެއްގައިވެސް އުފައްދަވާފައިވަނީ އެތަނެއްގެ މީސްތަކުންނަށާއި، އެތަނެއްގެ މޫސުމަށާއި، އެތަނެއްގެ ބޭނުންތަކަށް އެކަށޭނަ މޭވާތަކާއި ކާބޯތަކެއްޗެވެ.
މޫސުމީ ރަށުތެރޭގެ އުފެއްދުންތައް ކެއުމާއި، އޭގެ ޞިއްޙީ ފައިދާތަކާއި، އެ ކެއުމުގެ އުޞޫލުތަކާ މެދު އިބްނުލް ޤައްޔިމްގެ ބަސްފުޅު:
މަޝްހޫރު އިސްލާމީ ޢިލްމުވެރިޔާ އިބްނުލް ޤައްޔިމް އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތް ކަމުގައިވާ “ނަބަވީ ފަރުވާ” (ޒާދުލް މަޢާދު، 4/201، މުއައްސަސަތުއް ރިސާލާގައި ހިމެނިފައިވާ) ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“އެކަލޭގެފާނު (ކައުކުރެއްވި ރަސޫލާ ﷺ) އާދަފުޅަކަށް ހެއްދެވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ރަށުގެ މޭވާ އޭގެ މޫސުމުގައި ކެއުމެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ﷺ އެއިން ދުރުހެލިވެ ވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. މިއީވެސް ޞިއްޙަތު ދެމެހެއްޓުމުގެ އެންމެ މަތިވެރި ވަސީލަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ގޮތެވެ. އެހެނީ މާތްﷲ، މަތިވެރިވެވޮޑިގެންވާ އެކަލާނގެ ޙިކުމަތްފުޅުން، ކޮންމެ ބިމެއްގައިވެސް އުފައްދަވާފައިވަނީ އެތަނެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާކުރާނެ (ބާވަތްތަކުގެ) މޭވާއެވެ. އެ މޭވާ އޭގެ މޫސުމުގައި ވާއިރުއެވެ. އެހެންކަމުން، އެ މޭވާ ކެއުމަކީ އެބައެއްގެ ޞިއްޙަތުގެ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ކަމެކެވެ. އަދި އެކަމުގެ ސަބަބުން ގިނަ ބޭސްތައް ބޭނުން ކުރަން ނުޖެހެއެވެ. ބަލިވެދާނެ ކަމުގެ ބިރުން އެމީހެއްގެ ރަށުގެ މޭވާ ކެއުމުން ދުރުހެލިވާ މީހަކު ވަރަށް މަދުން މެނުވީ ނުފެންނާނެއެވެ. އެފަދަ މީހަކީ ހަށިގަނޑުގެ ގޮތުން އެންމެ ބަލި މީހާއެވެ. އަދި ހަށިގަނޑުގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ބާރުގަދަކަމުން އެންމެ ދުރުގައިވާ މީހާއެވެ. އަދި މޭވާގައި އެކުލެވިގެންވާ ތެތްކަން ކައްކާލެވޭނީ މޫސުމުގެ ހޫނުމިނާއި، ބިމުގެ ހޫނުމިނާއި، ބަނޑުގެ ހޫނުމިނުންނެވެ. އަދި އެއިން ލިބިދާނެ އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ދުރުކޮށްދޭނެއެވެ. މިއީ އޭނާ އެ މޭވާ ގިނައިން ނުކައި، އަދި (ހަށިގަނޑުގެ) ޤާބިލިއްޔަތަށްވުރެ އިތުރަށް ނުކައި، އަދި އެހެން ކާނާއެއް ހަޖަމުނުވެ ހުއްޓާ އެ މޭވާ ކައިގެން އެހެން ކާނާ ހަލާކުނުކޮށް، އަދި އެ މޭވާގެ މައްޗަށް ފެން ބޮއިގެން ނުވަތަ އެ މޭވާ ކެއުމަށްފަހު ވަގުތުން ކާނާ ކައިގެން އެ މޭވާ ހަލާކުނުކުރާހާ ހިނދަކުއެވެ. އެހެނީ މިފަދަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ގިނަފަހަރު ބަނޑުގައި ރިހުން އުފެދެއެވެ. މޫސުމީ މޭވާ އެދެވިގެންވާ މިންވަރަށް، އެދެވިގެންވާ ގޮތުގައި ކާ މީހާއަށް އެއީ އެންމެ ފައިދާ ހުރި ބޭހަކަށް ވާނެއެވެ.” (މަޞްދަރު)
މަތިވެރި ބަޔާނުން އަހަރުމެންނަށް އެނގޭ ކަންތައްތައް:
- މޫސުމީ ރަށުތެރޭގެ މޭވާއަކީ ކާނާއާއި، ބާރުގަދަކަމާއި، ރަނގަޅު ހަށިހެޔޮކަން ލިބިގަތުމުގެ ވަސީލަތެކެވެ.
- ރަނގަޅު ގޮތުގައި ކާނަމަ، އޭގެ ސަބަބުން ބޭސް ބޭނުންކުރަން ޖެހޭ މިންވަރު މަދުވެ ނުވަތަ ނެތިގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.
- އެ މޭވާ ކާންވާނީ މެދުމިނުގައެވެ.
- އެހެންން ކާނާއެއް ހަޖަމުނުވެ ހުއްޓާ އެ މޭވާ ކައިގެން ނުވާނެއެވެ.
- މޭވާ ކެއުމަށްފަހު ވަގުތުން ކާނާ ކައިގެން ނުވާނެއެވެ.
- މޭވާގެ މައްޗަށް ފެން ބޮއިގެން ނުވާނެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ލޯކަލް ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަމުގެ މުހިންމުކަން
މިއަދު، ދިވެހިރާއްޖެ ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވެފައިވަނީ ބޭރުން އެތެރެކުރާ މުދަލަށެވެ. ހަނޑުލުން ފެށިގެން ފިޔާއާ ހަމައަށް، ތަރުކާރީން ފެށިގެން މޭވާއާ ހަމައަށެވެ. މިއީ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. ހަނގުރާމައެއް ހިނގައިފިނަމަ، ނުވަތަ ބޯޑަރުތައް ބަންދުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ދުނިޔޭގެ ސަޕްލައި ޗެއިން ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފިނަމަ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ރައްޔިތުންނަށް ކުއްލިއަކަށް ތަކެތި މަދުވުމާއި ބަނޑުހައިހޫނުކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެއެވެ.
ނަމަވެސް މިއީ ހަމައެކަނި ނާޒުކުކަމުގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ ޕްރޮސެސްކޮށްފައިވާ ކާނާގެ ޞިނާޢަތުން “ބިގް ފުޑް އިންޑަސްޓްރީ އިން” ހަނގުރާމައެއް އެބަކުރެއެވެ. މި ޞިނާޢަތަކީ މީހުން ބަލިކޮށްގެން ފައިދާ ހޯދުމަށް ބިނާކޮށްފައިވާ ޞިނާޢަތެކެވެ. މި ޞިނާޢަތުން ގިނަ ކާނާތައް ފަރުމާކޮށްފައިވަނީ ހަށިގަނޑަށް ފައިދާހުރި ކާނާ ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ނޫނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު ހަށިހެޔޮކަން ނައްތާލުމަށާއި، އެމީހުންގެ ވިޔަފާރީގެ މަސްލަހަތު ކުރި އެރުވުމާއި، ބޭހަށް ބަރޯސާވުން އިތުރުކުރުމަށެވެ. އަދި އަހަރުމެން އިހުމާލުވެގެން ނުވާނެ ކަމަކީ ޔަހޫދީ ޞަހިއޫނީ ބާރުތަކާއި މުއްސަނދި ފަރާތްތަކުގެ ނުފޫޒު މި ޞިނާޢަތްތަކުގަ އާއި މިހާރުގެ ކާނާގެ ނިޒާމުތައް އެކުލަވާލުމުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް އޮވެއެވެ.
މިއީ މުސްލިމު އަދި ޣައިރު މުސްލިމު ދުނިޔެ (އާބަނައިޒްކޮށް، ހިޔާ ފްލެޓުތަކަށް ޖަމާކޮށް) ޝަހަރީކުރުމުގެ އެމީހުންގެ ބޮޑު ރޭވުމުގެ ބައެކެވެ. އެމީހުން ބޭނުންވަނީ އަހަރުމެން ކޮންކްރީޓް ފްލެޓްތަކަށާއި ޝަހަރީ ދިރިއުޅުމަކަށް ޖައްސާލުމަށެވެ. އދ ފަދަ ދުނިޔޭގެ މުއައްސަސާތަކުން ހިތްވަރުދޭ ފަދައިން ނެވެ. އަދި އަހަރުމެން އަހަރުމެންގެ ރަށްރަށާއި، ބިންބިމާއި، އަމިއްލަ ފުދުންތެރިކަމާ ވަކިކުރުމަށެވެ. އެމީހުން ބޭނުންވަނީ އަހަރުމެން އަހަރުމެންގެ ފިޠުރަތާތާއި، ރަށުތެރޭގެ ކާނާއާއި، ޢާއިލީ ދިރިއުޅުމާ ވަކިކޮށް، އެމީހުންގެ ވިހަ ނިޒާމުތަކަށް ބަރޯސާކުރުވުމަށެވެ.
މިހާރު ޤާބިލު ދިވެހިންގެ މައްޗަށް ޖަމާޢީ ވާޖިބަކަށް ވެފައިވަނީ:
- ރަށުތެރޭގެ ދަނޑުވެރިކަން ބާރާއި ތަޞައްވުރަކާއެކު އަލުން ދިރުވުމެވެ.
- ކެމިކަލް ނުލާ، ޕެސްޓިސައިޑް ނުލާ، އަހަރުމެންގެ ޠަބީޢީ ގޮތާއި ނަބަވީ ޙިކުމަތާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ދަނޑުވެރިކަން ކުރުމެވެ.
- ޕްރޮސެސްކޮށްފައިވާ ކާނާއަށް ބަރޯސާވުން ދޫކޮށް، ޙަޤީޤީ ކާނާ އަދި މިނިވަންކަމަށް މަގުފަހިކުރާ ނިޒާމުތައް ބިނާކުރުމެވެ.
އަހުރެންގެ އަމިއްލަ ނަފުސަށް، އަހުރެން ނިންމާފައިވަނީ ކޮންކްރީޓް ޖަންގަލި ދޫކޮށް ރަށަކަށް ބަދަލުވުމަށެވެ. އެތާނގައި އަހުރެންނަށް އަމިއްލަ ކާނާ އުފެއްދި، އަހުރެންގެ ޢާއިލާގެ ދުޅަހެޔޮކަން ޔަޤީންކޮށް، މުޅި ރަށަށް ކާންދިނުމަށް މަސައްކަތްކޮށް، އަދި ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ކާބޯތަކެތީގެ ޔަޤީންކަމާއި ރައްކާތެރިކަމަށް ހިއްސާކުރެވިދާނެއެވެ.
މިއީ ހަމައެކަނި އަމިއްލަ ހުވަފެނެއް ނޫނެވެ. މިއީ އެމީހުންގެ ރޭވުންތަކާ ދެކޮޅަށް އަޅާ ފިޔަވަޅެކެވެ. މިއީ ޞިއްޙަތަށް ގެއްލުންދޭ ކަންކަމަށް ދެކޮޅުވެރިވުމެކެވެ. އަދި މިއީ މާތްﷲ އާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލާ ﷺ އަށް ކިޔަމަންތެރިވުމެކެވެ. އަހަރުމެން އިޚްލާޞްތެރިކަމާއި، އީމާންކަމާއި، މަޤްޞަދަކާއެކު ތެދުވަމާ ހިންގަވާށެވެ. އަހަރުމެން ބިމަށް އެނބުރި، ބާރުގަދަކަމުގެ އޮށްތައް އިންދައި، އަހަރުމެންގެ ދަރިން އަހަރުމެންގެ އަމިއްލަ ބިމުން ކައިބޮއި އުޅޭ މުސްތަޤުބަލެއް ބިނާކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ. އަހަރުމެންނަށް ގެއްލުން ދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގެ އަތްތަކުން ނޫން ގޮތަކަށް ފުޑް ސެކިއުރިޓީ އަދި ފުޑް ސޭފްޓީ ހޯދަން ޖެހެއެވެ.
ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނީ، ކާބޯތަކެތީގެ ޔަޤީންކަމާއި ރައްކާތެރިކަމަކީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންގެ ޒިންމާއެކެވެ. މިއީ ހަމައެކަނި އަމިއްލަ ފައިދާއަށް ޓަކައި ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރިންނާއި، ދަރިންގެ ދަރިންނަށް ޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިން ފަދައިން، އަމިއްލަ ފައިމައްޗަށް ތެދުވެ، ރަށުތެރޭގައި އުފައްދާ ކާނާއިން ފުދުންތެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ މަގު ތަނަވަސްކުރުމަކީ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އޮތް ވާޖިބެކެވެ. ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިކަމުގައި ތައުފީޤު ދެއްވާށިއެވެ. އާމީން.
